Jokabide suizidaren lanketa psikologikoari buruzko formazioa terapia kontestualaren ikuspegitik

Gure Arrasateko ospitaleak, joan den ostiralean, hilak 6, Ospitalarioak Fundazioa Euskadiko osasun mentaleko profesionalentzat bereziki garrantzitsua den prestakuntza ekintza bat hartu zuen: “Jokabide suizidaren lanketa psikologikoa terapia kontestualaren ikuspegitik”. Jardunaldia Flor Zaldívar Basurto doktoreak eman zuen –jokabide suizida testuinguruaren ikuspegitik lantzeko espezialista eta arlo horretako erreferentziazko argitalpenen egilea–, eta gure Psikologia arloko 20 profesionalek parte hartu zuten, Osasun Orokorreko Masterreko bost ikaslerekin batera.

Jokabide suizidaren azterketak, suizidioa azaltzeari eta iragartzeari dagokionez, psikologiako ikerketaren erronka konplexuenetako bat izaten jarraitzen du. Testuinguruaren ikuspegiak suizidioa ez du gaixotasun mentalaren sintoma gisa aztertzen, baizik eta muturreko giza sufrimenduari emandako “sasikonponbide” gisa, non pertsonaren eta testuinguruaren aldagai askok elkarri eragiten dioten.

Ospitalarioak Fundazioa Euskadiko etengabeko prestakuntza planaren barruan antolatua, eta Ana I. Dominguez Panchon Psikologia arloko arduradunak koordinatua, formazio saioak bost orduko iraupena izan zuen, esparru sanitario eta psikosozialeko profesionalei zuzenduta. Helburua: tresna eguneratuak ematea, ebidentzian oinarrituta, jokabide suizidaren une desberdinak ulertu, aztertu eta klinikoki esku hartzeko.

Jokabide suizida: prebenitzeko eta esku hartzeko prestakuntza

Ikastaroak espezializazio maila esanguratsu bat ematen du gai konplexu, sentikor eta gure ingurune kliniko eta komunitarioetan oso presente dagoen batean. Landutako edukien artean, alderdi teoriko eta terminologikoez gain, hauek nabarmentzen dira:

• Suizidioari buruzko mitoak, arrisku faktoreak eta babesa.
• Jokabide suizidaren testuinguruaren ikuspegia.
• Jokabide suizidaren analisi funtzional-kontestuala: aurrekariak eta testuinguruko faktoreak; nortasun eta zaurgarritasun dimentsioak; jokabide suizida, eta ondorioztatzaileak.
• Terapia kontestualen oinarriak eta aplikazio klinikoak.
• Praktika klinikorako gakoak testuinguruaren eredutik.
• Harreman terapeutikoaren eta loturaren garrantzia, esku hartzearen elementu nagusi gisa.

Bertaratutako psikologoen taldeak gehien baloratu zuen alderdietako bat irakasle gonbidatuaren argitasuna eta formazioaren ikuspegi praktikoa izan zen, fenomeno suizidaren ulermen teoriko zorrotza eta lanketa klinikorako orientabide praktikoak uztartu baitzituen. Hizlariak azpimarratu zuenez, eredu kontestualaren arabera, jokabide suizida ez da modu isolatuan edo sintomatiko hutsean ulertu behar, baizik eta pertsona bakoitzaren historiaren eta bizi testuinguruaren barruan zentzua hartzen duen erantzun gisa.

Testuinguruaren ikuspegi horrek portaeraren funtzionaltasuna kokatzen du erdigunean, aurrekariak, ahultasun pertsonalak eta jokabide hori mantentzen duten ondorioztatzaileak kontuan hartuta, eta harreman terapeutikoaren funtsezko zeregina azpimarratzen du, balidazio, laguntza eta aldaketarako tresna gisa.

Terapia kontestualak pazientea emozionalki bizirauteko borrokatzen den gizaki gisa ulertzen saiatzen dira, haren portaerak, baita muturreko formetan ere, funtzio bat duelarik. Eredu kontestualak ekintza suizidak pertsona bakoitzarentzat duen esanahia ulertzearen garrantzia azpimarratzen du, etiketa diagnostikoetara murriztu gabe, eta pazienteari espazio seguru bat eskainiko dion harreman terapeutiko bat ezartzearen garrantzia ere nabarmentzen du, errespetutik, onarpenetik eta sufrimenduaren ulermenetik abiatuta.

Ospitalarioak Fundazioa Euskadiren formazio saio honek etengabeko prestakuntzaren, gainbegiratzearen eta osasun mentaleko arazo konplexuei aurre egiteko programa espezializatuen garrantzia azpimarratzen du.