Naiara Mimentza: “Ebaluazio neuropsikologikoak, neurtu ez ezik, lagundu ere egiten du”
Joan den urriaren 8an Santanderren egin zen ‘Ebaluazio neuropsikologikoaren oraina eta etorkizuna’ jardunaldian, Ospitalarioak Fundazioa Euskadiko Neurorrehabilitazio eta Kalte Zerebraleko Unitateko neuropsikologo kliniko Naiara Mimentzak neuropsikologia klinikoari eskainitako mahaian parte hartu zuen. Fundación Hospitalarias Cantabriak Universidad Europea del Atlántico eta NeuronUPekin batera antolatutako topaketa zientifikoan, Psikologian doktore eta Deustuko Unibertsitateko Psikologia Klinikoko Masterreko irakasle ere badenak azpimarratu zuen garrantzitsua dela kalte zerebral baten osteko errehabilitazioan begirada integral eta humanoa mantentzea.
Ebaluazio neuropsikologikoak egiten ditugunean, zer egiten ari gara? Deskribatzen ari gara edo transformatzen ari gara? Naiara Mimentzaren ikuspegitik, perituen esparrura bideratutako balorazioak egiten direnean, deskripzioa da egiten ari garena. Baina balorazio neuropsikologikoa errehabilitaziora bideratuta dagoenean, kontua da hobekuntzaren bidez transformatzea da, helburu jakin batzuk lortzeko. Perituen esparruari dagokionez, nabarmendu zuen oso garrantzitsua dela txostenetan nabarmentzea eta oso ondo deskribatzea zeintzuk diren kalte zerebral baten ondorio neuropsikologikoak. Errehabilitaziora bideratutako balorazio neuropsikologikoari dagokionez, berriz, azpimarratu zuen ebaluazio neuropsikologikoa ez dela prozesu kognitiboak baloratzea, alegia, askoz ere prozesu holistikoagoa dela.
Garuneko lesio baten ondoren, alterazio emozionalak eta konduktualak ohikoak dira: apatiatik desinhibiziora joan daitezke, oldarkortasunetik, erasokortasunetik edo depresiotik pasatuz. Aldaketa horiek, pazientearengan ez ezik, ingurunean ere eragiten dute, askotan gainezka sentitzen diren eta errealitate berria nola maneiatu ez dakiten hurbileko pertsonengan. Horregatik, Mimentza doktoreak azpimarratu zuen errehabilitazioa begirada integral batetik abiatu behar dela, non ongizate emozionala eta jokabidea errekuperazio kognitiboa bezain lehentasunezkoak diren. “Testuinguru horretan, ebaluatzeak pazientearen eta familiaren sufrimenduan laguntzea, entzutea eta ulertzea ere esan nahi du”, adierazi zuen.
Balorazio kognitiboak kaltetuta dauden prozesuak identifikatzea ahalbidetzen du, eta aukera ematen du kaltetutako funtzioak berreskuratzen edo konpentsatzen lan egitea beharrezkoa den erabakitzeko. Baina, horrez gain, psikoheziketarako aukera eskaintzen du, pazienteari eta hurbilekoei zer gertatzen ari den eta zergatik azalduz. Frustrazioaren, antsietatearen edo tristuraren zergatia jakitea da modu eraginkorrean esku hartzeko lehen urratsa. Kasu batzuetan, esaterako, azaldu zuen paziente baten kasuan, peritu balorazio soil batetik errehabilitazio integraleko prozesu batera igaro daiteke, eta ebaluazioa bizi kalitatea hobetzen duen inflexio puntu bihur daiteke, terapia psikologikoaren, kanpoko laguntza konpentsatzaileen eta babes sozialaren bidez. «Defizit kognitiboak ezagutzea eta gaitasun funtzionalarekin lotu ahal izatea lagungarria izango zaigu errehabilitazio eta berrikaskuntza programa eraginkorragoak diseinatzeko, terapia okupazionalarekin batera», gaineratu zuen.
Familia guztiek laguntza behar dute, kalte zerebrala sistema familiarraren oreka hausten duen patologia baita. Familiak funtsezko zeregina du; ez da bigarren mailako elementu bat, errehabilitazioaren parte aktiboa baizik. Sistema familiar osoak krisi, egokitzapen eta berregituraketa faseak izaten ditu. Horregatik, laguntasuna, informazioa eta orientazioa ezinbestekoak dira. Senide bakoitzak garuneko lesioa duen pertsonari zer gertatzen zaion eta nola lagun diezaiokeen ulertu behar du.
Naiara Mimentzaren hitzetan, «ebaluazio neuropsikologikoa, neurtu ez ezik, lagundu ere laguntzen duen tresna da». Hitzaldia amaitzeko, gogorarazi zuen puntuazio bakoitzaren atzean ulertzea eta laguntzea merezi duen giza historia bat dagoela.
